Küre, kürebeldesi

Küre Beldesi


 Içerige git

Sultan 2 Beyazid



SULTAN II. BAYEZID



Babasi : Fatih Sultan Mehmed
Annesi : Mükrime Hatun
Dogdugu Tarih : 3 Aralik 1447
Öldügü Tarih : 26 Mayis 1512
Saltanati : 1481 - 1512

Sultan Ikinci Bayezid 3 Aralik 1448'de Dimetoka'da dogdu. Babasi cihan padisahi Fatih Sultan Mehmed Han, annesi Mükrime Hatun adinda bir Türk kizidir. Uzun boylu, genis gögüslü ve kuvvetli bir vücuda sahipti. Yüzü yuvarlak ve gözleri elaydi. Cesur ve atilgandi.

Ayni zamanda çok halim selim ve dinine bagli bir padisahti. Babasi Fatih Sultan Mehmed ilme ilgi duydugu için, oglu Sehzade Bayezid'e iyi bir egitim verdi. O devrin en meshur âlimlerinden ders okutturdu ve bütün Islam ilimlerini en iyi sekilde ögrenmesini sagladi.

Sultan Ikinci Bayezid yedi yasinda iken, Hadim Ali Pasa nezaretinde Amasya valiligine tayin edildi. Amasya, Selçuklular devrinden beri önemli bir ilim ve kültür merkeziydi. Padisah olacak sehzadelerin yetismesi için, bu vilayette bütün sartlar vardi.

Sultan Ikinci Bayezid, dinine çok bagli oldugu için kendisine Bayezid-i Veli denildi. Sultan Ikinci Bayezid, sairleri saraya toplar, onlarla sohbet ederdi. Çok merhametli bir padisah olan Sultan Ikinci Bayezid, sik sik fakirlere sadaka dagitirdi.

Arapça ve Farsçayi gayet iyi biliyordu. Çagatay lehçesi ve Uygur alfabesini de ögrendi. Islam ilimlerinin yani sira, matematik ve felsefe tahsili de yapti. 24 Nisan 1512'de padisahliktan ayrilmak zorunda kalan Sultan Ikinci Bayezid, bir ay kadar daha yasadi ve 26 Mayis 1512'de vefat etti.

Erkek çocuklari: Mahmud, Ahmed, Sehinsah, Yavuz Sultan Selim, Mehmed, Korkud, Abdullah, Alimsah.
Kiz çocuklari: Aynisah, Gevher, Mülük Sultan, Hatice Sultan, Selçuk ve Hüma Hatun.

CEM SULTAN

3 Mayis 1481'de Fatih Sultan Mehmed'in ölümü üzerine Amasya'da bulunan Sehzade Bayezid ve Konya'da bulunan Cem Sultan'a sadrazam Karamanî Mehmed Pasa tarafindan ulaklar gönderildi. Ancak Cem Sultan'a gönderilen haberci, yolda Anadolu Beylerbeyi Sinan Pasa tarafindan yakalandi.

Cem Sultan, babasinin vefatini dört gün sonra ögrenebildi. Bu olaylarin yasanmasi üzerine yeniçeriler ayaklanip Karamanî Mehmed Pasa'yi öldürdüler (4 Mayis 1481). Sehzade Bayezid'in, Istanbul'da bulunan oglu Korkut'u saltanat naibi ilan ederek onu tahta çikardilar.

Sehzade Bayezid, 21 Mayis 1481 günü Istanbul'a varir varmaz devlet idaresini eline aldi. Cem Sultan ise 4000 kadar askeriyle birlikte 27 Mayis 1481'de Inegöl önlerine geldi. Sultan Ikinci Bayezid, Ayas Pasa idaresindeki bir orduyu Cem Sultan'in üzerine gönderdi.

28 Mayis'ta yapilan savasi kazanan Cem Sultan Bursa'da padisahligini ilan etti. Kendi adina hutbe okutarak para bastirdi. Çok geçmeden Sultan Ikinci Bayezid'e bir mektup gönderen Cem Sultan, Osmanli topraklarini esit olarak paylasmayi teklif etti. Kabul edilemeyecek bu teklif karsisinda harekete geçen Sultan Ikinci Bayezid, ordusuyla birlikte Cem Sultan'in üzerine yürüdü. Yenisehir Ovasi'nda yapilan savasi kaybeden Cem Sultan, Konya'ya geldi. Burada da kalamayacagini anlayan Cem Sultan, yanina ailesini de alarak Kahire'ye dogru yola çikti. Kahire'de iken Hac mevsiminde Hicaz'a gitti.

Hac'dan sonra tekrar Kahire'ye gelen Cem Sultan, agabeyi Sultan Ikinci Bayezid’sen bir mektup aldi. Bu mektupta, padisahliktan vazgeçtigi takdirde kendisine bir milyon akçe ödenecegi belirtiliyordu. Ancak Cem Sultan bunu kabul etmedi. Ikinci bir teklifi de geri çeviren Cem Sultan, tekrar ülkesine döndü.

27 Mayis 1482'de Konya'yi kusatan Cem Sultan, Sultan Ikinci Bayezid'in yaklasmasi üzerine kusatmayi kaldirarak Ankara'ya gitti. Oradan da tekrar Misir'a gidecekti, ancak yollar tutulmustu. Bu sirada Rodos sövalyelerinden Pierre d'Aubusson onu Rodos'a davet etti.

29 Temmuz 1482'de Rodos'a giden Cem Sultan, yapilan antlasma geregince istedigi zaman adadan ayrilacagini düsünüyordu. Ancak sahtekâr sövalyeler buna hiçbir zaman izin vermediler ve Cem Sultan esir hayati yasamaya basladi. Cem Sultan'in Rodos sövalyelerinin eline düsmesi, hem kendisi hem de Osmanli tarihi için talihsiz bir olay olmustur.

Cem Sultan daha sonra, Fransa'ya gönderildi. Cem Sultan'in Fransa'dan baska bir ülkenin eline geçmesini Osmanli Devleti açisindan sakincali gören Sultan Ikinci Bayezid, Fransa'ya bir elçi göndererek Cem Sultan'in Fransa'da tutulmasini istedi.

Cem Sultan'i kullanmak isteyenlerden birisi de Papa VIII. Innocent’di. Papa, Cem Sultan'i bahane ederek Osmanlilara karsi bir haçli seferi düzenlenmesini istiyordu. Ancak bunda basarili olamayinca Cem Sultan'a Hiristiyan olma teklifinde bulundu. Buna karsilik Cem Sultan ona söyle cevap verdi:

"Degil Osmanli Saltanati, hatta bütün dünyanin padisahligini verseniz dinimi degistirmem".

Cem Sultan, agabeyi Sultan Ikinci Bayezid'e yazdigi bir siirinde ona söyle seslenir:

"Sen bister-i gülde yatasin sevk ile handan, Ben kül dösenem külhan-i mihnette sebeb ne"
(Sen gül dösenmis yatakta neseyle gülerek yatarken, ben zahmet ve eziyet içinde küle batayim, neden)

Sultan Ikinci Bayezid ise ona söyle cevap verir:

"Çün rüz-i ezel kismet olunmus bize devlet, Takdire riza vermeyesin böyle sebeb ne, Haccacü'l-Haremeynüm deyüben da'va kilarsun, Ya saltanat-i dünyeviye bunca taleb ne"
(Bize ezelden saltanat kismet imis, sen ise kadere riza göstermedin buna sebep ne, Hacca gittin kendini temizlemek davasina düstün, peki dünya saltanati için bunca hirs niye"

Cem Sultan vakasi Osmanli tarihinde Yildirim Bayezid'in Timur'un elinde esir düsüp, demir kafese hapsedilmesinden sonra ikinci büyük trajik hadisedir. Rumeli'den tekrar Osmanli topraklarina gelmek isteyen Cem Sultan, 13 yil esir hayati yasadi. En son Papa'nin elinden Fransiz Krali tarafindan kurtarilmis, ancak büyük bir ihtimalle zehirlendigi için bir hafta içinde yolda vefat etmistir.

Papa'nin bir haçli seferine kumanda ederek Osmanli devleti ile savasma teklifini reddettiginde Papa, dilini anlamadigini zannettigi Cem Sultan'a:

"Öyleyse burada it gibi sürün" demesine karsilik olarak Cem Sultan, Papa'ya söyle demistir:

"Sizin elinize düsen itten beter olmayacagizdi da, ya nice olacagizdi" ve Papa'yi utandirmistir.

Cem Sultan'in bakim masraflari için Papa, Sultan Ikinci Bayezid'den yilda 40.000 altindan fazla para kopartmayi basarmis, Cem Sultan'i serbest birakma tehditleriyle de Osmanli fetihlerini durdurmustu. Bu olay ileride Sehzade katli için de önemli bir mesnet teskil etmistir.

Cem Sultan, bunca olaydan sonra 25 Subat 1495'de vefat etti. Sultan Ikinci Bayezid bu olaya çok üzüldü ve üç gün yas ilan etti ve Cem Sultan'in giyabinda cenaze namazi kildirdi. Sultan Ikinci Bayezid Cem Sultan'in naasini alabilmek için çok ugrasti.

Vefatindan 4 yil sonra 1499 yilinin Ocak ayinda Cem Sultan'in cenazesi Osmanli topraklarina getirilerek Bursa'da kardesi Sehzade Mustafa'nin yanina gömüldü. Böylece yillar süren macerasi sona erdi ve en azindan cenazesi kendi topraklarina defnedildi.

BALKANLARDA ILERLEME

Sultan Ikinci Bayezid siyasi ve askeri faaliyetlerine Rumeli'de basladi. Bosna, Fatih Sultan Mehmed döneminde Osmanli topraklarina katilmis, Hersek ise henüz alinamamisti. 1483'de yapilan akinlar sonucu, bu bölge kesin olarak Osmanli Devleti'ne katildi.

Bogdan vergiye baglandi. Bogdan Prensligi'ne bagli Kilya (15 Temmuz 1484) ve Akkerman (9 agustos 1484) kaleleri fethedildi. 1491 yilinda Macaristan'a büyük akinlar düzenlendi. Sultan Ikinci Bayezid 31 Mayis 1499'da da Yunan seferine çikti.

Memluk Devleti'nin, Cem Sultan'i korumasi ve Ramazanogullari ile Dulkadirogullari Beylikleri üzerinde etkili olarak, Anadolu'nun islerine karismasi, gergin olan Osmanli-Memluk iliskilerini iyice bozdu. 1485 yilinda savaslar yapildi. Yapilan savaslardan önemli bir sonuç elde edilemedi. Adana ve Tarsus gibi yerler, Mekke-Medine vakiflarina bagli olduklari gerekçesiyle geri verildiler (1491).

SAFEVILER VE SAH KULU

Sultan Ikinci Bayezid döneminde Iran'a Safeviler hâkim oldu. 1501'de Tebriz'i alan Sah Ismail, giderek kuvvetleniyordu. Anadolu'da da kendisine ve mezhebine birçok yandas buldu.

Birçok Türkmen kitlesini yanina aldi. Iran ve Azerbaycan'da etkisini gösteren Sah Ismail, Dogu Anadolu'da Osmanli Devleti'ni ciddi derecede tehdit etmeye baslamisti. Anadolu'ya birçok Sii propagandaci yollayan Sah Ismail, bu sayede Anadolu'yu yönetimi altina almak istedi.

Propaganda faaliyetleri etkisini göstermeye baslamisti. 9 Nisan 1511'de Hamideli ve Teke taraflarinda Sah Kulu adinda bir Sah Ismail taraftari isyan çikardi. Bu isyan güçlükle bastirildi.

Sah Kulu yakalanarak idam edildi. Sultan Ikinci Bayezid'in son dönemlerinde ortaya çikan bu isyan ülkeyi bunalima sürükledi. Sehzadeler arasinda babalarina ve birbirlerine karsi bir mücadele basladi.

VENEDIKLE SAVAS

Istanbul'un alinmasiyla ekonomik alanda en çok zarar gören devlet Venedik olmustu. Fatih Sultan Mehmed zamaninda kendilerine kapitülasyonlar verilmis ve bu sayede Haçli birliginden ayrilmislardi. Fakat Venedik her zaman için Osmanli aleyhtari bir politika izleyerek, zaman zaman Mora halkini kiskirtiyordu. Sultan Ikinci Bayezid bu sorunu kökünden çözmeye ve Venediklilerin ellerinde kalan yerleri de almaya karar verdi.

Karadan ve denizden yapilan kusatmayla Inebahti (1499), ardindan Moron, Koron ve Navarin kaleleri ele geçirildi. Yunan adalarinin da fethedilmesi üzerine, Osmanlilarla basa çikamayacagini anlayan Venedikliler baris istediler. Yapilan baris antlasmalari sonunda, Osmanli'nin fethettigi yerler tekrar Venediklilere verildi.

SEHZADE SELIM

Sultan Ikinci Bayezid’in sekiz oglu olmus, bunlardan Ahmet, Korkut ve Selim disindakiler babalarinin sagliginda ölmüslerdi. Hayatta olanlarin en büyügü Ahmet, ikincisi Korkut, en küçügü ise Selim'di. Ahmet Amasya'da, Korkut Manisa'da, Selim ise Trabzon'da vali olarak bulunuyorlardi.

Ikinci Bayezid Sah Ismail olayinda gevsek davranmis devlet isleri bozulmaya baslamisti. Babasinin tahtan ayrilacagi haberini alan Selim harekete geçti. 3 Agustos 1511 tarihinde Ugras Deresi bölgesinde babasiyla savasan Sehzade Selim yenildi.

Devlet erkâni Bayezid'in yerine, Sehzade Ahmed'in padisah olmasini istiyordu. Yeniçeriler ise Sehzade Ahmed'i desteklemiyordu. Ahmed'in basarili olamamasi üzerine Selim aleyhtarlari bu sefer de Korkut'u davet ederek padisah olmasini istediler. Yeniçeri ocagina gelen Sehzade Korkut'a saygi gösterildi ise de, Selim'den baskasini padisah olarak görmek istemediklerini söylediler.

Sultan Ikinci Bayezid baskilara daha fazla dayanamadi. 19 Nisan 1512'de Osmanli tahtina davet edilen Trabzon Valisi Sehzade Selim, Yenibahçe'de kurulan otaga yerlesti. Tahta çiktiginda 2.214.000 km. kare olan Osmanli topraklarini 2.375.000 km. kareye çikaran Sultan Ikinci Bayezid, 24 Nisan 1512'de tahttan çekildi.

MIMARI ESERLER

Sultan Ikinci Bayezid Istanbul'da birbirinden güzel birçok mimari eser ve kütüphaneler yaptirdi. 1505'de Istanbul Bayezid Camii ibadete açildi. 14 Eylül 1509'da tarihinde "Kiyamet-i Sugra - Küçük Kiyamet" adiyla anilan deprem meydana gelmisti. Bu deprem Istanbul'u harabe haline getirdi. 1510 yilinda Istanbul yeniden insa edilmeye baslandi.

Sultan Ikinci Bayezid'in yaptirdigi eserlerden bazilari sunlardir:

Istanbul Davud Pasa Camii, Tokat Hatuniye Camii, Çemberlitas Atik Ali Pasa Camii, Amasya Sultan Ikinci Bayezid Külliyesi, Amasya Bayezid Medresesi, Edirne Bayezid Camii ve Medresesi, Istanbul Bayezid Medresesi, Istanbul Sehzade Camii.




 Içerige geri dön |  Geri ana menüye